امروزه موضوع طلاق از طرف زن به یکی از مباحث مهم حقوقی و اجتماعی تبدیل شده است. این فرآیند که گاه ناگزیر و ضروری می‌شود، مستلزم آگاهی از قوانین، حقوق و مراحل قانونی است. طلاق، تصمیمی پیچیده و چند بعدی است که تأثیرات عمیقی بر زندگی زنان، خانواده‌ها و جامعه خواهد داشت. در این مقاله، قصد داریم به طور جامع و دقیق به بررسی قانون جدید طلاق از طرف زن بپردازیم.
⭐برای دسترسی به آدرس و شماره تماس بهترین وکیل مشهد کلیک کنید!
زن چگونه باید برای طلاق اقدام کند؟
یکی از مسائلی که بسیاری از خانم‌ها در صدد یافتن راهی برای آن هستند، این است که زن چگونه و از‌جه راهی باید برای طلاق اقدام کند؟ ما ۶ راه طلاق را بر طبق قانون جدید طلاق از طرف زن به شما معرفی می‌کنیم.
عدم پرداخت نفقه توسط همسر: در قانون مدنی ایران، ماده ۱۱۲۹ به این موضوع پرداخته است. طبق این ماده، اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که شوهرش از پرداخت نفقه خودداری می‌کند یا توانایی پرداخت آن را ندارد، می‌تواند درخواست طلاق دهد. پس از اثبات این موضوع، دادگاه ابتدا شوهر را ملزم به طلاق دادن زن می‌کند. اگر شوهر از این حکم سرپیچی کند، دادگاه اختیار دارد که خود یا از طریق نماینده‌اش اقدام به اجرای صیغه طلاق کند و سند طلاق را امضا نماید. این روند نشان می‌دهد که قانون‌گذار برای حمایت از حقوق مالی زنان در زندگی زناشویی اهمیت ویژه‌ای قائل شده است.
عسر و حرج زن: این مورد که در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی آمده، یکی از مهم‌ترین و فراگیرترین دلایل برای درخواست طلاق توسط زن است. عسر و حرج به معنای سختی و مشقت غیرقابل تحمل در زندگی است. قانون به زن این حق را داده که اگر ادامه زندگی مشترک برایش با مشقت زیادی همراه باشد، از دادگاه خانواده تقاضای طلاق کند. مصادیق عسر و حرج در قانون به طور مشخص ذکر شده‌اند:
- ترک زندگی خانوادگی توسط شوهر به مدت حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یک سال، بدون عذر موجه.
- اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا الکل که به بنیان زندگی خانوادگی آسیب جدی وارد کند. اگر شوهر از ترک اعتیاد خودداری کند یا امکان ترک برایش وجود نداشته باشد، زن می‌تواند درخواست طلاق دهد. حتی اگر شوهر اعتیاد را ترک کند اما دوباره به مصرف مواد روی آورد، زن باز هم حق درخواست طلاق دارد.
- محکومیت قطعی شوهر به حبس پنج سال یا بیشتر.
- ضرب و شتم یا هر نوع سوء رفتار مستمر از طرف شوهر که از نظر عرف، با توجه به وضعیت زن، غیرقابل تحمل باشد.
- ابتلای شوهر به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا مسری یا هر عارضه سخت‌درمان دیگری که زندگی مشترک را مختل کند.
نکته مهم این است که موارد ذکر شده محدود و انحصاری نیستند. دادگاه می‌تواند در سایر موارد نیز، اگر عسر و حرج زن را تشخیص دهد، حکم طلاق صادر کند.
غیبت طولانی‌مدت شوهر: در ماده ۱۰۲۹ قانون مدنی به این موضوع پرداخته است که اگر شوهر به مدت بیش از چهار سال غیبت داشته باشد، زن می‌تواند بر اساس این مورد درخواست طلاق کند. این قانون برای حمایت از زنانی است که همسرانشان آنها را برای مدت طولانی بدون خبر و حمایت رها کرده‌اند.
شروط دوازده‌گانه ضمن عقد ازدواج: در عقدنامه‌های رسمی، شروطی وجود دارد که در صورت تحقق هر یک از آنها، زن می‌تواند دادخواست طلاق بدهد. این شروط به منظور حمایت از حقوق زنان در نظر گرفته شده‌اند. استفاده از این شروط برای درخواست طلاق، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نیازمند دانش حقوقی است. به همین دلیل، توصیه شده که زنان برای استفاده از این شروط با وکلای متخصص در امور طلاق مشورت کنند.
داشتن وکالت بلاعزل طلاق: زن می‌تواند به عنوان شرط ضمن عقد ازدواج یا بر اساس یک قرارداد جداگانه، وکالت بلاعزل طلاق داشته باشد. این وکالت به زن اجازه می‌دهد در شرایط خاصی که از قبل تعیین شده، خودش اقدام به طلاق کند. این وکالت به زنان قدرت بیشتری در کنترل شرایط زندگی زناشویی می‌دهد.
استفاده از خدمات وکیل متخصص و باتجربه: این مورد گرچه ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما واقعیتی در دنیای حقوق است. حتی اگر هیچ‌یک از دلایل قانونی ذکر شده برای طلاق وجود نداشته باشد، یک وکیل ماهر و باتجربه در امور خانواده می‌تواند در صورت اصرار و تصمیم قطعی زن برای طلاق، راهکارهایی برای رسیدن به این هدف پیدا کند.
سریعترین راه طلاق از طرف زن چیست؟
پیشتر گفتیم که طبق قانون جدید طلاق از طرف زن راه‌های متفاوتی وجود دارد. در میان این راه‌ها، یکی به عنوان سریعترین روش شناخته می‌شود که همان طلاق توافقی است. این نوع طلاق زمانی رخ می‌دهد که هر دو طرف، یعنی زن و شوهر، با جدایی موافق هستند و بر سر شرایط آن به توافق رسیده‌اند.
حال، اگر این درخواست طلاق توافقی از سوی زن مطرح شود، در اصطلاح حقوقی به آن “طلاق خلع” گفته می‌شود. طلاق خلع نوعی از طلاق است که در آن زن حاضر می‌شود تمام یا بخشی از حقوق مالی خود مانند مهریه را، در ازای طلاق به شوهر ببخشد.
باید توجه کنید که سایر روش‌های طلاق معمولاً زمان‌بر هستند و تقریباً مدت زمان مشابهی را برای طی مراحل قانونی نیاز دارند. اما دو عامل اصلی می‌تواند بر طولانی شدن یا کوتاه شدن روند رسیدگی به درخواست طلاق تأثیرگذار باشد. اول اینکه زن چگونه دادخواست طلاق خود را تنظیم کند و چه دلایل و مستنداتی را ارائه دهد. هرچه دلایل قوی‌تر و مستندات کامل‌تری ارائه شود، احتمال تسریع در روند رسیدگی بیشتر خواهد بود.
عامل دیگری که پروسه طلاق را طولانی می‌کند، میزان مخالفت شوهر با طلاق است. اگر مرد به شدت با طلاق مخالف باشد و در دفاع از موضع خود سماجت به خرج دهد، ممکن است روند رسیدگی به پرونده طولانی‌تر شود.
قانون جدید طلاق از طرف زن چیست؟
در قانون جدید طلاق از طرف زن، تغییراتی در خصوص مهریه و نحوه پرداخت آن ایجاد شده است. این قانون که در ماده بیست و دوم قانون حمایت از خانواده آمده، شرایط جدیدی را برای پرداخت مهریه تعیین کرده است. بر اساس این قانون، مقدار متعارف و قابل پرداخت مهریه، ۱۱۰ سکه بهار آزادی تعیین شده است. یعنی شوهر موظف است حداکثر تا این میزان را به عنوان مهریه پرداخت کند و زن نیز می‌تواند تا این مقدار را بدون هیچ قید و شرطی دریافت نماید.
اما نکته مهم این است که اگر میزان مهریه تعیین شده در زمان عقد، بیش از ۱۱۰ سکه باشد، پرداخت مابقی آن منوط به توانایی مالی شوهر خواهد بود. به عبارت دیگر، برای دریافت مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، دادگاه باید وضعیت مالی شوهر را بررسی کند و در صورتی که او توانایی پرداخت داشته باشد، حکم به پرداخت آن خواهد داد.
این قانون همچنین تصریح می‌کند که برای وصول مهریه، مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی اعمال می‌شود. اگر میزان مهریه از سقف تعیین شده (۱۱۰ سکه) فراتر رود، دادگاه ابتدا وضعیت مالی شوهر را بررسی می‌کند. اگر مشخص شود که او توانایی پرداخت دارد اما از این کار سر باز می‌زند، ممکن است تصمیم به اعزام او به زندان گرفته شود.
نکته قابل توجه دیگر در این قانون، تأکید بر “ملائت زوج” یا همان توانایی مالی شوهر است. این موضوع به عنوان معیار اصلی برای تعیین میزان پرداخت مهریه در نظر گرفته شده است. به این ترتیب، دادگاه باید وضعیت مالی شوهر را به دقت بررسی کند تا مشخص شود آیا او توانایی پرداخت مهریه بیش از حد متعارف را دارد یا خیر.
یک نکته مهم دیگر در این قانون، نحوه محاسبه ارزش مهریه است. طبق این قانون، ارزش مهریه بر اساس نرخ روز محاسبه می‌شود. این بدان معناست که اگر مهریه به صورت سکه یا ارزش ریالی آن تعیین شده باشد، در زمان پرداخت، ارزش روز آن محاسبه و پرداخت خواهد شد.
درخواست طلاق از طرف زن در دوران عقد
در قانون جدید طلاق از طرف زن، شرایط خاصی برای طلاق در دوران عقد وجود دارد که با طلاق پس از شروع زندگی مشترک متفاوت است. این تفاوت‌ها عمدتاً مربوط به میزان مهریه قابل پرداخت و شرایط جسمانی زن می‌شود.
در دوران عقد، که به فاصله زمانی بین اجرای صیغه عقد و شروع زندگی مشترک اطلاق می‌شود، امکان طلاق از طرف زن وجود دارد. در این مرحله، اگر هیچ‌گونه رابطه زناشویی بین زوجین صورت نگرفته باشد، زن مستحق دریافت نیمی از مهریه تعیین شده است. این قانون برای حفظ حقوق زن در نظر گرفته شده است، زیرا با وجود عدم شروع زندگی مشترک، زن ممکن است متحمل خساراتی شده باشد.
اما اگر در طول دوران عقد، رابطه زناشویی بین زوجین برقرار شده باشد، شرایط متفاوت خواهد بود. در این حالت، زن حق دریافت تمام مهریه را خواهد داشت. این تفاوت به دلیل تغییر در وضعیت جسمانی زن (از دست دادن بکارت) و تبعات اجتماعی و روانی احتمالی آن در نظر گرفته شده است.
قانون مدنی ایران در ماده ۱۰۸۵ به زنان حق دیگری نیز داده است که به “حق حبس” معروف است. بر اساس این حق، زن می‌تواند تا زمانی که تمام مهریه خود را دریافت نکرده، از برقراری رابطه زناشویی با همسرش خودداری کند.
طلاق از طرف زن از طریق داشتن حق طلاق
در صورتی که زن دارای حق طلاق باشد، یعنی این اختیار به او داده شده که بتواند شخصا اقدام به طلاق کند. در این حالت، روند خاصی باید طی شود. یکی از نکات مهم در این زمینه، لزوم گرفتن وکیل برای شوهر است که به منظور حفظ حقوق طرفین و اطمینان از رعایت تمامی جوانب قانونی صورت می‌گیرد. وکالتی که برای طلاق به زن داده می‌شود، باید دارای سه ویژگی مهم باشد:
- بلاعزل بودن: این بدان معناست که شوهر نمی‌تواند این وکالت را پس بگیرد یا باطل کند. به عبارت دیگر، پس از اعطای این حق، امکان سلب آن از زن وجود ندارد.
- حق توکیل به غیر: این ویژگی به زن اجازه می‌دهد که در صورت نیاز، اختیار طلاق را به شخص دیگری مانند یک وکیل دادگستری، واگذار کند. این امکان به ویژه در مواردی که زن به تنهایی قادر به پیگیری امور حقوقی نیست، بسیار مفید خواهد بود.
- حق اسقاط تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی: این یعنی که زن می‌تواند از حق اعتراض به رأی دادگاه صرف‌نظر کند. این ویژگی می‌تواند روند طلاق را تسریع کند، زیرا امکان طولانی شدن پرونده از طریق اعتراض‌های مکرر را کاهش می‌دهد.
نکته بسیار مهم دیگر در مورد حق طلاق زن، نحوه ثبت و اعطای این حق است. برای اینکه این حق از نظر قانونی معتبر و قابل استناد در دادگاه‌های کشور باشد، باید به صورت رسمی در دفاتر ثبت اسناد رسمی تنظیم و ثبت شود. اعطای شفاهی این حق از سوی مرد، حتی اگر در حضور شهود باشد، از نظر قانونی فاقد اعتبار است. حتی اگر حق طلاق در یک سند عادی (مانند یک برگه معمولی) نوشته شده و توسط زن و مرد امضا شده باشد، باز هم از نظر قانونی معتبر نیست و در دادگاه‌ها قابل استناد نخواهد بود.
مراحل درخواست طلاق از طرف زن
روند درخواست طلاق از طرف زن و رسیدگی به آن را در ۶ مرحله برای شما توضیح می‌دهیم.
مرحله اول، مراجعه به مشاور خانواده و روان‌شناس: این مرحله نقطه آغازین و بسیار حیاتی در فرآیند طلاق است. زمانی که اختلافات بین زوجین به وجود می‌آید، قبل از هر اقدام قانونی، توصیه می‌شود که زن یا شوهر یا هر دو به یک متخصص در زمینه روابط زناشویی مراجعه کنند. این متخصص می‌تواند یک مشاور خانواده یا روان‌شناس باشد که تجربه و تخصص کافی در زمینه حل مشکلات زناشویی دارد.
هدف از این مرحله، بررسی عمیق مشکلات موجود و یافتن راه‌حل‌های ممکن برای بهبود رابطه است. مشاور یا روان‌شناس با استفاده از تکنیک‌های مختلف، سعی می‌کند ریشه اختلافات را شناسایی کرده و به زوجین کمک کند تا ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار کنند. این مرحله شامل جلسات متعدد فردی و زوجی است. نکته مهم این است که طلاق نباید اولین راه‌حل برای حل مشکلات زناشویی باشد.
بسیاری از اختلافات می‌توانند با مشاوره و تلاش طرفین حل شوند. مشاور خانواده می‌تواند به زوجین کمک کند تا دیدگاه جدیدی نسبت به مشکلات خود پیدا کنند و مهارت‌های لازم برای حل اختلافات را بیاموزند.
مرحله دوم، مراجعه به وکیل متخصص خانواده: اگر پس از تلاش‌های صورت گرفته در مرحله اول، زوجین به این نتیجه برسند که ادامه زندگی مشترک امکان‌پذیر نیست، گام بعدی مراجعه به یک وکیل متخصص در امور خانواده است. این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا زن باید از تمامی حقوق قانونی خود و عواقب احتمالی اقداماتش آگاه شود.
بهترین وکیل زن در مشهد می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره قوانین طلاق، حقوق مالی زن، حضانت فرزندان (در صورت وجود)، نفقه و سایر موارد مرتبط ارائه دهد. او همچنین می‌تواند درباره شانس موفقیت در دادگاه و استراتژی‌های مناسب برای پیشبرد پرونده مشاوره دهد.
در این مرحله، زن می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد تمام مراحل قانونی را شخصاً پیگیری کند یا ترجیح می‌دهد وکالت را به طور کامل به وکیل خود بسپارد. در صورت انتخاب گزینه دوم، وکیل تمام امور مربوط به پرونده طلاق را پیگیری خواهد کرد و زن می‌تواند از درگیری مستقیم با مراحل قانونی و جلسات دادگاه اجتناب کند.
مرحله سوم، مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و تنظیم دادخواست: پس از مشاوره با وکیل و تصمیم‌گیری نهایی برای طلاق، مرحله بعدی ارائه دادخواست طلاق است. این مرحله معمولاً توسط وکیل انجام می‌شود، اما اگر زن تصمیم گرفته باشد که شخصاً پرونده را پیگیری کند، باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند.
در این مرحله، انتخاب دلیل مناسب برای درخواست طلاق بسیار مهم است. دلایل قانونی برای طلاق می‌تواند شامل مواردی مانند سوء رفتار، ترک زندگی مشترک، اعتیاد، بیماری صعب‌العلاج، محکومیت کیفری زوج و موارد دیگر باشد.
انتخاب دلیل مناسب و ارائه مدارک و شواهد کافی می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت درخواست طلاق داشته باشد. در دادخواست طلاق، علاوه بر ذکر دلایل درخواست، باید خواسته‌های زن نیز به طور دقیق مشخص شود. این خواسته‌ها شامل مواردی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، تقسیم اموال مشترک و… است.
مرحله چهارم، شرکت کردن در جلسه رسیدگی به طلاق در دادگاه خانواده: پس از ثبت دادخواست، پرونده وارد مرحله رسیدگی قضایی می‌شود. اما قبل از رسیدگی در دادگاه خانواده، معمولاً پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود. هدف از این اقدام، فراهم کردن فرصتی برای سازش و آشتی زوجین است.
در شورای حل اختلاف، تلاش می‌شود تا با میانجی‌گری و گفتگو، زمینه‌ای برای حل اختلافات و جلوگیری از طلاق فراهم شود. اگر تلاش‌های شورای حل اختلاف به نتیجه نرسد یا طرفین در جلسات حاضر نشوند، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود. در دادگاه خانواده، قاضی جلسه رسیدگی را تشکیل می‌دهد و به استماع دلایل زن برای طلاق و دفاعیات مرد می‌پردازد.
در این جلسه، زن (یا وکیل او) باید دلایل و مدارک خود را برای اثبات ضرورت طلاق ارائه دهد. قاضی پس از بررسی دقیق تمام شواهد و استماع اظهارات طرفین، ممکن است تحقیقات بیشتری را لازم بداند. پس از اتمام رسیدگی‌ها، قاضی اقدام به صدور رأی می‌کند. این رأی ممکن است مبنی بر پذیرش درخواست طلاق زن یا رد آن باشد. در صورت پذیرش درخواست طلاق، قاضی همچنین درباره سایر موضوعات مرتبط مانند مهریه، نفقه و حضانت فرزندان تصمیم‌گیری می‌کند.
مرحله پنجم، قابلیت اعتراض و شکایت از رأی طلاق: پس از صدور رأی توسط دادگاه خانواده، هر یک از طرفین که از رأی صادره ناراضی باشند، می‌توانند به آن اعتراض کنند. این اعتراض در دو مرحله امکان‌پذیر است:
- تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان: طرف ناراضی می‌تواند ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ رأی، درخواست تجدیدنظر خود را به دادگاه تجدیدنظر استان ارائه دهد. در این مرحله، پرونده مجدداً توسط قضات دادگاه تجدیدنظر بررسی می‌شود و ممکن است رأی دادگاه بدوی تأیید، نقض یا اصلاح شود.
- فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور: اگر یکی از طرفین همچنان به رأی دادگاه تجدیدنظر اعتراض داشته باشد، می‌تواند درخواست فرجام‌خواهی را به دیوان عالی کشور ارائه دهد. این مرحله آخرین مرحله رسیدگی قضایی است و رأی دیوان عالی کشور قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود.
مرحله ششم، اجرای صیغه طلاق و ثبت آن: پس از قطعی شدن حکم طلاق، زن سه ماه فرصت دارد تا برای اجرای صیغه طلاق به دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق مراجعه کند. این مرحله شامل چند گام است. ابتدا دفترخانه به مرد اخطار می‌دهد تا در تاریخ مشخصی برای اجرای صیغه طلاق حاضر شود.
زن نیز باید گواهی پزشکی مبنی بر عدم بارداری ارائه دهد. این گواهی برای مشخص شدن وضعیت احتمالی بارداری و تعیین تکلیف حقوقی فرزند احتمالی ضروری است. در صورت حضور مرد، سردفتر صیغه طلاق را جاری می‌کند.
اگر مرد حاضر نشود، با توجه به حکم دادگاه، سردفتر می‌تواند به نمایندگی از او صیغه طلاق را جاری کند. پس از اجرای صیغه طلاق، سردفتر سند رسمی طلاق را صادر می‌کند. این سند به عنوان مدرک رسمی پایان ازدواج محسوب می‌شود.
پس از صدور سند طلاق، مراتب به اداره ثبت احوال اعلام می‌شود تا در اسناد سجلی طرفین ثبت شود. لازم به ذکر است که پس از اجرای صیغه طلاق، زن وارد دوره عده می‌شود که معمولاً سه ماه طول می‌کشد. در این مدت، زن نمی‌تواند ازدواج مجدد کند.
مدارک مورد نیاز برای درخواست طلاق از طرف زن
در قانون جدید طلاق از طرف زن، مدارک خاصی مورد نیاز است که برای پیشبرد روند اداری و قضایی ضروری هستند. این مدارک شامل چند مورد اصلی هستند که هر کدام نقش مهمی در تکمیل پرونده و رسیدگی به درخواست طلاق ایفا می‌کنند.
رونوشت شناسنامه خانم است: این سند هویتی پایه، اطلاعات شخصی اساسی زن را نشان می‌دهد و برای تأیید هویت قانونی او در فرآیند طلاق ضروری است.
رونوشت کارت ملی هوشمند: این کارت که در سال‌های اخیر جایگزین کارت ملی قدیمی شده، حاوی اطلاعات دیجیتالی و امنیتی پیشرفته‌ای است. کارت ملی هوشمند علاوه بر تأیید هویت، امکان استعلام‌های الکترونیکی را فراهم می‌کند که می‌تواند روند رسیدگی به پرونده را تسریع بخشد.
رونوشت عقدنامه: این سند رسمی که در زمان ازدواج تنظیم شده، حاوی اطلاعات مهمی درباره شرایط ازدواج، تعهدات طرفین، میزان مهریه و سایر توافقات زوجین است.
گواهی تست بارداری: این گواهی که باید از پزشکی قانونی اخذ شود، وضعیت بارداری زن را در زمان درخواست طلاق مشخص می‌کند. اهمیت این گواهی از آن جهت است که وضعیت بارداری می‌تواند بر روند طلاق و تصمیمات مربوط به حضانت فرزند احتمالی تأثیرگذار باشد.
کلام آخر
در این مقاله به بررسی قانون جدید طلاق از طرف زن پرداختیم. طلاق از سوی زن، تصمیمی است که نباید سرسری گرفته شود. این فرآیند چالش‌برانگیز و پر از فراز و نشیب است، اما با آگاهی کافی از حقوق قانونی و مراحل اداری، می‌توان آن را با موفقیت پشت سر گذاشت. مهم است که زنان در این مسیر از مشاوره حقوقی و روان‌شناختی بهره‌مند شوند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه و سنجیده‌ای بگیرند. از شما مخاطب گرامی که این مقاله را در سایت وکلای مشهد مطالعه کردید، صمیمانه سپاسگزاریم. لطفاً دیدگاه‌های خود را با ما در میان بگذارید تا بتوانیم در ارائه مطالب بهتر و کاربردی‌تر به شما یاری رسانیم.
